„Kołyma. Polacy w sowieckich łagrach” – to książka o tragicznych losach Polaków osadzonych w obozach pracy Związku Radzieckiego. Autorem tomu jest Sebastian Warlikowski, który zebrał między innymi wspomnienia polskich więźniów Kołymy.
Autor książki wyjaśnia, że chciał przede wszystkim ukazać tragedię więźniów osadzonych i zmuszanych do niewolniczej pracy w sowieckich obozach. Ideą – tłumaczy Warlikowski – było przywrócenie pamięci o Polakach, którzy przetrwali „piekło Kołymy”. Większość zamieszczonych w książce wspomnień nigdy nie była publikowana, a ukazują one bezmiar cierpienia, udręczenia i nieludzkich relacji obozowych.
Polacy, którzy trafiali do obozów Kołymy, byli traktowani jak najwięksi wrogowie Związku Radzieckiego. W większości były to osoby, które zostały zesłane na Kołymę po 17 września 1939 roku, czyli po agresji Związku Radzieckiego na Polskę, po 1944 roku byli to żołnierze Armii Krajowej, z zajmowanych ponownie przez Armię Czerwoną Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej, wreszcie po zakończeniu II wojny do łagrów trafiali żołnierze podziemia antykomunistycznego i osoby, które sprzeciwiały się komunistycznym rządom w Polsce.
Sebastian Warlikowski mówi, że ze wspomnień zawartych w książce wyłania się przerażający obraz udręczenia przez pracę ludzi uwięzionych na Kołymie. Pracowali głównie w kopalniach, w przerażających warunkach, przez prawie cały rok. Pracę przerywano dopiero kiedy temperatura spadła poniżej minus 50 stopni Celsjusza. Do tego dochodziły zamiecie, głód i choroby, co powodowało ogromną śmiertelność więźniów.
Do dziś nie udało się ustalić liczby Polaków zasłanych do obozów Kołymy ani liczby ofiar.
A w książce oprócz wspomnień można znaleźć kopie dokumentów sowieckich, dokumentów więźniów i ich zdjęcia.
Patronem medialnym wydawnictwa jest Polskie Radio 24.
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/Witold Banach/dabr