Doskonała wiadomość dla turystów lubiących piesze wycieczki i bliski kontakt z naturą. Trochę mniej radosna dla grotołazów, którzy najchętniej zeszliby w głąb Szachownicy, jednej z najciekawszych jurajskich jaskiń.
Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach w sprawie wyznaczenia szlaku ruchu pieszego w rezerwacie przyrody Szachownica, oficjalnie udostępniono już część tego terenu dla ruchu turystycznego. Do samej jaskini wstęp jest jednak nadal wzbroniony i tak już pewnie, ze względu na bezpieczeństwo zarówno ludzi, jak i zamieszkujących ją nietoperzy, pozostanie. Jak będzie w przyszłości? Na razie nic nie wskazuje, aby szykował się jakiś przełom.
Rezerwat udostępniony. Dlaczego dopiero teraz?
Jednym z powodów, dla których rezerwat Szachownica nie był dotychczas udostępniony dla turystów, było ogromne niebezpieczeństwo, jakie niesie ze sobą wejście do jaskini Szachownica. Przez dłuższy czas trwały tam prace zabezpieczające ten cenny obiekt przyrodniczy przed zawaleniem. Przypomnijmy, że w ramach projektu „LIFE Szachownica” zostały wykonane zabezpieczenia, mające na celu powstrzymanie zawalenia jaskini. Cel został osiągnięty, jednak, jak potwierdziły badania prowadzone w związku ze zrealizowanymi pracami, górotwór ten jest wyjątkowo zeszczelinowany. W jaskiniach wciąż obserwuje się osypywanie odłamków skalnych. Zatem, choć zabezpieczone przed zupełnym zawaleniem, obiekty te pozostają niebezpieczne dla zdrowia i życia ludzi. Decyzja o utworzeniu ścieżki dydaktycznej jest pokłosiem nagminnego łamania zakazu ruchu, który poza trasami wyznaczonymi przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska obowiązuje we wszystkich rezerwatach przyrody.
W rezerwacie Szachownica, jeszcze do niedawna, takiej trasy nie było. Teraz jest, ale to nie oznacza, że dozwolone jest na niej „co komu w duszy zagra”. Główna zasada, która obowiązuje we wszystkich polskich rezerwatach, jest prosta: po rezerwacie można poruszać się wyłącznie pieszo po wyznaczonej ścieżce dydaktycznej. W przypadku Szachownicy, przebiega ona poza obiektami jaskiniowymi. Nie wolno zapominać, że nadal obowiązuje absolutny, podyktowany względami bezpieczeństwa, zakaz wstępu do jaskini. Niedozwolone jest także zbaczanie z wyznaczonej trasy. Najlepiej więc wybrać się w trasę z przewodnikiem.
Na ścieżce dydaktycznej atrakcje czekają. Jakie?
Wychodząc naprzeciw dużemu zainteresowaniu tursytów zarówno samym rezerwatem, jak i jaskinią Szachownica, otwarta niedawno ścieżka ma nie tylko charakter rekreacyjny, ale też edukacyjny. Rozpoczynając trasę, warto zajrzeć do przygotowanego specjalnie dla turystów punktu dydaktycznego. Znajduje się on przy jaskini Szachownica. W nowym punkcie dydaktycznym można zapoznać się z treścią niewielkich tablic informacyjnych dedykowanych przede wszystkim nietoperzom oraz ich „królestwu”, jakim jest Szachownica. Jaskinie na terenie rezerwatu stanowią bowiem ważne schronienie wielu gatunków nietoperzy. To właśnie znaczenie Szachownicy dla ochrony populacji tych zwierząt pozwoliło na zdobycie znacznych środków, jakie potrzebne były na zabezpieczenie obiektu. Ważne! Nowa ścieżka jest przeznaczona dla turystów pieszych, nie jest trasą rowerową. Na Jurze też ich nie brakuje, ale nie tu!
– Częściowo udostępniony dla ruchu turystycznego rezerwat zostawiamy w rękach mieszkańców gminy i turystów odwiedzających kłobuckie lasy – mówi Bernard Błaszczyk, dyrektor RDOŚ w Katowicach i dodaje: „Nad przestrzeganiem przepisów czuwać będzie straż leśna. Przed nami nowe projekty i nowe wyzwania w innych częściach województwa, ale nie żegnamy się zupełnie z Szachownicą”. Co to oznacza? Jaskinia Szachownica będzie systematycznie monitorowana. Rezerwat będą więc systematycznie odwiedzać specjaliści, bo ekolodzy zobowiązani są do prowadzenia obserwacji zarówno populacji nietoperzy, jak też ruchów górotworu oraz ewentualnych negatywnych efektów udostępnienia rezerwatu dla ruchu turystycznego.
Szanujmy Szachownicę dla siebie, zwierząt i natury
Szachownica to jaskinia niezwykła, ale też wymagająca szczególnej uwagi oraz ochrony. Jest drugim pod względem liczebności zimowiskiem nietoperzy w Polsce, a w Polsce południowej największym. Istniejący obecnie system przestworów (korytarzy jaskiniowych), został wydrążony przez człowieka podczas eksploatacji górniczej. Ingerencja w górotwór spowodowała naruszenie stateczności masywu skalnego, co spowodowało rozwieranie się szczelin w stropach jaskini. Do niedawna istniało duże ryzyko całkowitego rozpadu stropu i zawalenia się części obiektu. Szachownica została uratowana, więc ją szanujmy. Bo zniszczonej natury nie da się łatwo „odbudować”.
(AIP)