Przy Symbolicznej Mogile Sybiraków na Wojskowych Powązkach w Warszawie odbyły się uroczystości związane z 77. rocznicą masowej deportacji Polaków.
„Była to najtragiczniejsza z wywózek, ponieważ panował wtedy 40-stopniowy mróz. Ludzi wywożono w katastrofalnych warunkach, a wagony były nieogrzewane” – wspominała w przemówieniu wiceprezes warszawskiego oddziału Związku Sybiraków Maria Stankiewicz. „Syberia to piękny i bogaty kraj, ale dla Polaków to jest Sybir. Kraj, który zawsze będzie w ich pamięci jako miejsce wszystkiego co nieludzkie” – dodała Maria Stankiewicz.
To była pierwsza z czterech wywózek, które NKWD zorganizowało w 1941 roku. Następne przeprowadzono w kolejnych miesiącach – kwietniu, a dwie w czerwcu.
Jak mówi Halina Bieniakońska – sekretarz warszawskiego oddziału Związku Sybiraków, która jako dziecko została wywieziona na wschodni kraniec Związku Radzieckiego – Polaków zmuszano do ciężkiej i niewolniczej pracy. „Wywozili tam, gdzie mieli potrzeby. Pracowano przy wyrębie lasu, budowie linii kolejowych, czy w tych strasznych podbiegunowych kopalniach. Jednak przede wszystkim wywozili do pracy na Uralu, bo tam był skoncentrowany cały przemysł ciężki ZSRR” – opowiada Halina Bieniakońska.
Aby uczcić pamięć tych, którzy nie wrócili, członkowie Związku Sybiraków, a także uczniowie z kilku szkół średnich – w tym mundurowych – zapalili znicze, odmówili modlitwę i złożyli wieńce przy Symbolicznej Mogile Sybiraków na Wojskowych Powązkach.
Jan Puzyna z warszawskiego Liceum Ogólnokształcącego imienia generała Andersa mówi, że opowieści o Sybirakach są tematem zajęć w jego szkole, a wiedza wśród młodych ludzi coraz powszechniejsza.- „Pogoda dała nam trochę odczuć – po części – jakie warunki tam panowały. Cała uroczystość budzi emocje. Na szczęście staliśmy bardzo krótko na mrozie w porównaniu do ludzi, którzy musieli tam spędzić parę lat, albo całe życie. Czuję, że pamięć pozostała” – powiedział Jan Puzyna.
Podczas uroczystości został również odegrany i odśpiewany Hymn Sybiraków. Autorem tekstu jest Marian Jonkajtys, a muzykę do utworu skomponował Czesław Majewski.
W trakcie pierwszego etapu zsyłki ludzi w głąb Związku Radzieckiego wywieziono około 140 tysięcy osób z terenów wschodniej, przedwojennej Polski. Deportacje miały rozbić społeczną strukturę kraju i dostarczyć taniej siły roboczej.
Dawid Grygorcewicz, Fot. Dreamstime.com