Filmy dokumentalne o Polakach ratujących Żydów i historii Narodowych Sił Zbrojnych to kolejne pokazane dziś w Gdyni obrazy z konkursu głównego Festiwalu Niepokorni Niezłomni Wyklęci. O nagrodę główną imprezy – Złoty Opornik – walczy 30 dokumentów, inspirowanych dziejami walki o niepodległość i wolność w latach 1939-89.
Film „I tak wszystko widziałam…” w reżyserii Michała Tkaczyńskiego ukazuje losy trzech kobiet pochodzenia żydowskiego uratowanych przez Polaków przed Holokaustem. To także opowieść o księżach z kościoła Wszystkich Świętych w Warszawie, którzy pomagali Żydom z getta. Jednym z ratujących był ksiądz proboszcz Marceli Godlewski, wyróżniony medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, który przed wojną wzywał między innymi do bojkotowania żydowskich sklepów.
„On był już w podeszłym roku, gdy przyszedł 1939 rok i stał się wówczas proboszczem parafii Wszystkich Świętych w getcie warszawskim. Powiedział, że to dla niego misja od Boga i on ją przyjął. Po niedługim czasie stał się wielkim przyjacielem Żydów” – mówi o księdzu Godlewskim reżyser Michał Tkaczyński.
W czerwcu tego roku warszawski kościół jako pierwsze miejsce w Polsce został wyróżniony tytułem House of Life. Jest on przyznawany obiektom związanym z ratowaniem Żydów w czasie Holokaustu.
Film „Bitwa pod Rząbcem – historia prawdziwa” to powrót do 1944 roku i starcia między Brygadą Świętokrzyską Narodowych Sił Zbrojnych, a oddziałem Armii Ludowej i grupą partyzantów sowieckich. Jak tłumaczy reżyser filmu Krzysztof Dziewięcki, odkłamania wymaga mit o rzekomej masakrze Sowietów, którzy wcześniej przeszli na współpracę z Niemcami.
„W momencie, kiedy zorientowali się w czyje ręce wpadli, że to nie jest inny komunistyczny oddział, tylko to jest polski oddział NSZ, wybuchł bunt, oni próbowali uciekać. To na tyle zaskoczyło członków Brygady Świętokrzyskiej, że w krzyżowym ogniu – jak nam relacjonował jeden świadek – narodowcy sami ponieśli straty. Cztery osoby były ranne, z czego jedna zmarła. Natomiast ci czerwonoarmiści w służbie niemieckiej zostali zlikwidowani” – opowiada reżyser. Do dziś w Rząbcu stoi pomnik upamiętniający Sowietów i oddziały AL, gdzie żołnierzy NSZ nazwano „zbirami, wysługującymi się hitlerowskiemu okupantowi”.
IX Festiwal Filmowy Niepokorni Niezłomni Wyklęci w Gdyni potrwa do soboty. Mottem przewodnim tegorocznej edycji wydarzenia jest zdanie z manifestu Janusza Krupskiego „Wolna Polska w wolnym świecie”. Oprócz konkursu głównego festiwal to również projekt „Młodzi dla historii”, koncerty, panele dyskusyjne oraz spotkania ze świadkami historii. Patronat medialny nad festiwalem sprawuje Polskie Radio.
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/Karol Darmoros, Gdynia/kry