Żołnierze Wyklęci, żołnierze antykomunistycznego podziemia to polscy bohaterowie, wierni przysiędze walczyli o wolną Polskę, zniewoloną przez struktury komunizmu – podkreśla dyrektor Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów PRL Jacek Pawłowicz. Dziś obchodzimy dzień ich pamięci.
Dyrektor Pawłowicz powiedział Polskiemu Radiu, że przełomem odsłaniającym prawdę o polskich bohaterach była wystawa zorganizowana w 1993 przez Ligię Republikańską. „W polskich szkołach, o polskich patriotach uczono jak o bandytach, podczas gdy faktyczni zdrajcy byli przedstawiani jako bojownicy o wolność i demokrację, o utrwalanie władzy ludowej” – powiedział Jacek Pawłowicz. Na wystawie pokazano walkę, zdjęcia, dokumenty wytworzone przez żołnierzy podziemia niepodległościowego.
Jacek Pawłowicz przypomniał, że dopiero po 1989 roku rodziny Żołnierzy Wyklętych mogły otwarcie domagać się odnalezienia ich bliskich, mogły mieć wgląd do dokumentów sądowych dotyczących procesów swoich bliskich, wówczas też rozpoczęły się pierwsze procesy rehabilitacyjne. Wokół profesora Tomasza Strzembosza w Warszawie i Janusza Kurtyki w Krakowie skupiały się środowiska, które prowadziły badania na temat Żołnierzach Wyklętych. „Potem profesjonalne badania zaczął prowadzić IPN. Badano dokumenty skonfiskowane przez UB po pacyfikacji Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, czy innych struktur konspiracyjnych” – wyjaśnia Jacek Pawłowicz.
Upamiętnianiu polskich bohaterów służy Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów PRL. Jacek Pawłowicz powiedział, że zakończyły się prace koncepcyjne związane z nowoczesną Wystawa Główną. Dzięki Instytutowi Pamięci Narodowej udało się zdobyć wiele dokumentów, zdjęć, pamiętników, szyfrów z UB. „Będziemy chcieli, by zwiedzający weszli w świat Żołnierzy Wyklętych, by zrozumieli, dlaczego warto być przyzwoitym, dlaczego warto walczyć o Polskę” – podkreśla dyrektor muzeum.
Trwają prace związane z rozbudową muzeum. Otwarcie wystawy głównej zaplanowano na 2023 rok.
***
Rozpoczęły się centralne obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Szef MON Mariusz Błaszczak złożył wieniec w Panteonie – Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. W całym kraju zaplanowano szereg uroczystości.
Premier Mateusz Morawiecki przyjedzie przed południem do Ostrołęki, gdzie o godz. 10.40 złoży kwiaty przed Pomnikiem Ofiar Terroru Komunistycznego, a także przed tablicą upamiętniającą wizytę prezydenta Lecha Kaczyńskiego w mieście. Potem szef rządu będzie uczestniczył w uroczystym zakończeniu przebudowy i rozbudowy siedziby Muzeum Żołnierzy Wyklętych, a następnie zwiedzi wystawę wybranych obiektów ze zbiorów muzeum. W uroczystościach w Ostrołęce weźmie też udział minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński.
Prezydent Andrzej Duda o godzinie 11.00 wręczy uroczyście w Pałacu Prezydenckim odznaczenia państwowe z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Potem weźmie udział w obchodach w Wysokiem Mazowieckiem na Podlasiu.
O 16.00 rozpoczną się uroczystości w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, w byłym areszcie śledczym Warszawa- Mokotów, przy ulicy Rakowieckiej. Są one organizowane przez resort sprawiedliwości. Wezmą w nich udział minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak, a także kierownictwo Instytutu Pamięci Narodowej. Dziś na terenie Muzeum odbędą się również: debata poświęcona roli muzeum w budowaniu tożsamości, w której udział wezmą historycy, kombatanci i darczyńcy Muzeum oraz dwie wystawy – fotografii Arkadiusza Gołębiewskiego „Twarze Polski” i ekspozycja poświęcona historii powiatu ostrołęckiego w walce z dwoma okupantami.
O godzinie 18.00 odbędzie się z udziałem m.in. prezydenta, premiera i szefa MON uroczysty Apel Pamięci z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Wieczorne obchody zakończy msza święta w Archikatedrze św. Jana Chrzciciela, która rozpocznie się o godzinie 20.00.
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych obchodzony jest od 2011 roku. Jest to święto państwowe, które ma na celu oddanie hołdu żołnierzom antykomunistycznego podziemia. Upamiętnia tych, którzy po II wojnie światowej walczyli o prawo do samostanowienia polskiego społeczeństwa, stawiając opór sowietyzacji i podporządkowaniu kraju Związkowi Radzieckiemu.
***
Premier Mateusz Morawiecki powiedział, że Polacy są winni żołnierzom wyklętym wieczną pamięć. Szef rządu wraz z ministrem kultury i dziedzictwa narodowego Piotrem Glińskim uczestniczyli w uroczystości z okazji zakończenia przebudowy siedziby Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce. Premier Morawiecki dodał, że ostrołęckie muzeum sprawi, że historia nie będzie głucho milczeć o polskich bohaterach.
Mateusz Morawiecki podkreślił, że walka o wolność Polski, którą prowadzili żołnierze wyklęci, była ostatnim polskim zbrojnym powstaniem niepodległościowym. Premier przypomniał, że od 1 września 1944 roku do końca 1945 roku polskie podziemie niepodległościowe, antykomunistyczne przeprowadziło ok. 12 tys. akcji zbrojnych. „To była wielka determinacja w obliczu gigantycznej siły wroga, wroga polskiej wolności i niepodległości. Jesteśmy im winni wieczną pamięć” – powiedział szef rządu.
Premier Morawiecki wraz z wicepremierem Gliński zwiedzili wystawę wybranych obiektów ze zbiorów muzeum. Wcześniej Mateusz Morawiecki złożył kwiaty przed Pomnikiem Ofiar Terroru Komunistycznego.
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych obchodzony jest od 2011 roku. Jest to święto państwowe, które ma na celu oddanie hołdu żołnierzom antykomunistycznego podziemia. Upamiętnia tych, którzy po II wojnie światowej walczyli o prawo do samostanowienia polskiego społeczeństwa, stawiając opór sowietyzacji i podporządkowaniu kraju Związkowi Radzieckiemu. Święto Żołnierzy Wyklętych jest obchodzone w rocznicę stracenia przez bezpiekę, 1 marca 1951 roku, siedmiu przywódców IV Zarządu „Wolność i Niezawisłość”.
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/wczesn./Wj/jj
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/wczesn./Wj/zr
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/M.Jędrzejczyk/zr