Co uradzili Morawiecki z Orbanem?

Mateusz Morawiecki podkreślił, że po sukcesie lipcowych negocjacji Wspólnota stanęła przed nowym wyzwaniem dotyczącym tzw. mechanizmu praworządności, który poprzez swoją arbitralność i polityczność stosowania może doprowadzić do rozczłonkowania, a może rozpadu Unii Europejskiej.

„Tym mechanizmem jest arbitralnie interpretowane rozporządzenie dotyczące tak zwanej praworządności. Rozporządzenie, które ma odnosić się do budżetu, ale pod tym pretekstem odnosi się do zupełnie innych spraw. To jest niezwykle niebezpieczne dla spójności całej Europy” – mówił premier Morawiecki, oceniając proponowany mechanizm wiążący wypłaty funduszy europejskich z praworządnością jako zdecydowanie zły.

Szef polskiego rządu dodał, że Polska i Węgry będą bronić suwerenności, litery i ducha traktatów. Wspólna strategia negocjacyjnej obu krajów w sprawie budżetu Unii Europejskiej zakłada możliwość użycia weta, a premier Morawiecki zaznaczył, że takie działanie ma służyć dobru wszystkich państw wspólnoty. Według niego w ten sposób można obronić spójność Unii Europejskiej, a także suwerenność krajów, które tworzą Europę ojczyzn oraz litery i ducha traktatów unijnych.

Premier Morawiecki podkreślił, że zgoda na powiązanie finansów z zasadą praworządności może bezpowrotnie zmienić oblicze Unii, a warunkowość budżetu jest niedopuszczalna. „Tak sformułowana warunkowość to kij na każde państwo. Dzisiaj na to państwo, jutro może być na kogoś innego, a może komuś w Brukseli przypomni się, że 10 procent deficytu budżetowego to jest coś niedopuszczalnego” – wyjaśniał szef polskiego rządu. Dodał, że podczas rozmów z Viktorem Orbanem ustalono, iż użycie weta w negocjacjach budżetowych jest „scenariuszem bazowym”. Oba kraje nie zgodzą się, by rozporządzenie Komisji Europejskiej dotyczące praworządności było stawiane ponad traktatami.

Premier Mateusz Morawiecki mówił, że Polska przestrzega traktatów Unii Europejskiej nie gorzej niż inne kraje wspólnoty i podkreślił, że prawo wtórne nie może omijać prawa pierwotnego.
„To tak jakby nad Konstytucją postawić jakąś ustawę, albo postawić jakieś rozporządzenie. Tego u nas w porządku prawnym nie przewidujemy i w Unii Europejskiej też nie możemy przewidywać rozwiązania, które stawia prawo wtórne, czyli rozporządzenie nad traktatami” – mówił szef polskiego rządu.

Premier Węgier Viktor Orban oświadczył po spotkaniu z premierem Mateuszem Morawieckim , że propozycja dotycząca budżetu unijnego jest nie do przyjęcia przez jego kraj. Zaznaczył również, że obecna propozycja, która łączy kwestię rozwiązania kryzysu gospodarczego ze sporem politycznym nad praworządnością, nie może być zaakceptowana.

Potwierdził, że podczas dzisiejszego spotkania wraz z polskim premierem uzgodniono wspólne stanowisko w sprawie unijnego budżetu, a Węgry nie przyjmą propozycji, która byłaby nie do przyjęcia dla Polski.

Premier Węgier zaznaczył, że weto jest zapewnionym przez traktaty unijne instrumentem prawnym, które państwo członkowskie może zastosować, jeżeli uważa, że jego podstawowe interesy mogą zostać naruszone. Według niego w obecnej sytuacji zastosowanie weta jest nie tylko możliwością, lecz jego obowiązkiem patriotycznym.

Viktor Orban mówił również o tym, że w obecnym projekcie nie chodzi o praworządność, lecz o stworzenie możliwości do użycia prawa większości. Zaznaczył, że nie może narażać swojego kraju na ryzyko, aby w kwestiach, w których Węgry prowadzą spory z innymi państwami członkowskimi, jak kwestia migracji, suwerenności narodowej czy gender, większość narzucała swoje zdanie
Premier Orban podkreślił również, że Węgry nie poniosą żadnych strat finansowych, nawet jeśli nie zostanie przyjęty unijny fundusz odbudowy. Zwrócił uwagę, że nie chodzi o dodatkowe pieniądze lecz o kredyt zaciągnięty przez Unię, który niesie ze sobą ryzyko konieczności spłaty tego kredytu także za kraj, który nie będzie w stanie go spłacić.
Polska i Węgry sprzeciwiają się powiązaniu wypłaty pieniędzy unijnych z oceną stanu praworządności.

Podpisana podczas rozmów w Budapeszcie deklaracja dotycząca unijnego budżetu jasno określa, że oba będą działać, bazując na „lojalnej współpracy i solidarności” oraz że stanowiska obu krajów w tej kwestii zostały uzgodnione. Polska i Węgry są przeciwne projektowi budżetu, który wiąże wypłaty środków z oceną stanu praworządności. Premierzy Polski i Węgier zaproponowali ułatwienie szybkiego przyjęcia pakietu finansowego Unii Europejskiej poprzez ustanowienie dwutorowego procesu.

Szefowie rządów obu krajów zaproponowali w dokumencie ograniczenie „zakresu wszelkiej dalszej warunkowości budżetowej do ochrony interesów finansowych Unii”. Z drugiej strony jednak proponują omówienie, w ramach Rady Europejskiej, kwestii ustanowienia związku pomiędzy zasadą praworządności a interesami finansowymi Unii. „W przypadku podjęcia decyzji o ustanowieniu takiego związku należy rozważyć podjęcie odpowiednich procedur przewidzianych przez Traktaty, w tym zwołanie konferencji międzyrządowej, w celu wynegocjowania odpowiednich zmian w Traktatach” – zaznaczyli Mateusz Morawiecki i Viktor Orban.

Premierzy tłumaczą w deklaracji, że ich celem jest „przeciwdziałanie powstaniu mechanizmu, który nie tylko nie wzmocni, ale wręcz podważy zasadę praworządności w Unii poprzez zdegradowanie jej do roli narzędzia politycznego”. „Proponowana warunkowość obchodzi Traktat, stosuje niejasne definicje i niejednoznaczne terminy bez wyraźnych kryteriów, na których mogą opierać się sankcje, i nie zawiera żadnych sensownych gwarancji proceduralnych” – napisano we wspólnej deklaracji szefów rządów Polski i Węgier.

W dokumencie zaznaczono, że oba kraje „działały i działają w oparciu o lojalną współpracę i solidarność”. „Pozostajemy gotowi do pomocy w rozwiązaniu obecnej sytuacji. Podtrzymujemy, iż wymaga to istotnych zmian obecnie proponowanego mechanizmu” – stwierdzili Mateusz Morawiecki i Viktor Orban. Kraje postanowiły ujednolicić swoje stanowiska w tych sprawach. „Ani Polska, ani Węgry nie zaakceptują żadnej propozycji, która zostałaby uznana przez drugie państwo jako nie do przyjęcia” – zaznaczono w dokumencie.

Według rządów Polski i Węgier, powiązanie wypłaty środków europejskich z oceną stanu praworządności odebrałoby niezależność mniejszym krajom europejskim. Dodatkowo, w opinii premiera Mateusza Morawieckiego, propozycja Unii nie chroni, tylko łamie zasady praworządności. „Sprzeciwiamy się całą mocą przyjęciu aktu prawnego, który omija traktaty europejskie”- mówił szef polskiego rządu. Sejm w przyjętej uchwale poparł działania rządu w negocjacjach budżetowych. Senat w uchwale wezwał rząd do przyjęcia propozycji budżetowej.

IAR/Informacyjna Agencja Radiowa/w Wj/ #Zielenkiewicz/ #Drążkiewicz/Daniel Borzon/d mag/d vey/gov.pl/d kwi/w dw