Tragicznie zmarła pod Smoleńskiem Para Prezydencka spoczęła 18 kwietnia 2010 roku w Krypcie pod Wieżą Srebrnych Dzwonów na Wawelu. W całej Polsce żegnały ją setki tysięcy ludzi, dziesiątki tysięcy rodaków przyjechały do Krakowa.
Prezydent i jego małżonka zginęli 10 kwietnia 2010 roku wraz z 94. innymi osobami na pokładzie samolotu, którym lecieli na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.
18 kwietnia 2010 roku o 14:00 uczczono dwiema minutami ciszy pamięć tragicznie zmarłych. W wielu miastach Polski zawyły syreny i rozległ się dźwięk dzwonów. W Bazylice Mariackiej przy dźwiękach „Requiem” Wolfganga Amadeusza Mozarta rozpoczęła się uroczysta msza pogrzebowa.
Kardynał Stanisław Dziwisz, wówczas arcybiskup metropolita krakowski, podkreślił, że choć na Wawelu spoczną dwie trumny, zapisany jest w nich los wszystkich pozostałych uczestników smoleńskiego dramatu, a także pamięć o spoczywających w mogiłach katyńskich. „W ten sposób krypta katyńska na Wawelu będzie przemawiać do naszych serc oraz do pamięci następnych pokoleń” – mówił kardynał.
Ówczesny prymas Polski Henryk Muszyński w imieniu Kościoła podziękował Lechowi Kaczyńskiemu za jego służbę i zapewnił, że rodacy nie zapomną jego zasług dla kraju. I to właśnie rodacy skierowali do Prezydenta ostatnie pożegnanie. Kiedy kondukt z trumnami Pary Prezydenckiej opuścił Bazylikę Mariacką, by przejść na Wawel, zebrani przed świątynią skandowali „Dziękujemy”. Na trasie stały tłumy ludzi z biało-czerwonymi chorągiewkami i kwiatami. Często rozlegały się oklaski, rzucano kwiaty. Kiedy kondukt dotarł pod znajdujący się u stóp Wawelu Krzyż Katyński, rozległ się dźwięk dzwonu „Zygmunt”, który towarzyszy Polakom w najważniejszych momentach historii.
Trumny z ciałami Lecha i Marii Kaczyńskich zostały złożone we wspólnym alabastrowym sarkofagu w krypcie pod Wieżą Srebrnych Dzwonów, w przedsionku krypty Józefa Piłsudskiego. Ostatnia część pogrzebu miała prywatny charakter i nie była transmitowana przez media. Uczestniczyli w niej najbliżsi krewni oraz przyjaciele zmarłej Pary Prezydenckiej. Złożeniu trumien w krypcie towarzyszył salut narodowy – 21 salw artyleryjskich.
Na zlecenie Prokuratury Generalnej sarkofag i trumny Pary Prezydenckiej zostały otwarte 15 listopada 2016 roku i przebadane w Zakładzie Medycyny Sądowej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Była to pierwsza z ekshumacji zaplanowanych przez prokuraturę w śledztwie dotyczącym przyczyn katastrofy smoleńskiej.
Ponowny pochówek odbył się 18 listopada 2016. Trumny Lecha i Marii Kaczyńskich zostały umieszczone w nowym sarkofagu wykonanym z marmuru karraryjskiego.
Lech Kaczyński
Lech Kaczyński, z wykształcenia prawnik, w okresie PRL działał w opozycji, współpracował z Komitetem Obrony Robotników oraz „Solidarnością”, której najpierw doradzał, a potem w niej działał. Po wprowadzeniu stanu wojennego został internowany. Po zwolnieniu, powrócił do prac w podziemnej „S”. W 1989 roku brał udział w obradach Okrągłego Stołu.
Po transformacji ustrojowej był między innymi senatorem i posłem, współzakładał partię Prawo i Sprawiedliwość i był jej pierwszym prezesem. W latach 1992-1995 pełnił funkcję prezesa Najwyższej Izby Kontroli, następnie był ministrem sprawiedliwości i prokuratorem generalnym w rządzie Jerzego Buzka, a od 2002 roku – prezydentem Warszawy.
W październiku 2005 roku wygrał wybory prezydenckie, pokonując w drugiej turze kandydata Platformy Obywatelskiej Donalda Tuska.
Od początku prezydentury Lech Kaczyński podkreślał, że jego głównym zadaniem jest budowa Rzeczypospolitej na miarę nowego stulecia. Był znany z patriotycznych wypowiedzi a niektóre z jego przemówień odbiły się szerokim echem poza granicami naszego kraju. Tak było w sierpniu 2008 roku, kiedy prezydent pojechał do Gruzji. Rosyjskie lotnictwo w trakcie wojny o Osetię Południową właśnie zbombardowało gruzińskie miasto Gori, a w Tbilisi pojawili się prezydenci Polski, Ukrainy, Litwy, Łotwy i Estonii. Przemawiając do tysięcy Gruzinów Lech Kaczyński zapewnił, że nie zostali sami i dodał, że Rosja może zagrozić także innym krajom Europy. „Wiemy świetnie, że dziś Gruzja, jutro Ukraina, pojutrze państwa bałtyckie, a później może i czas na mój kraj, na Polskę” – mówił prezydent i na te słowa niejednokrotnie się powoływano, kiedy Rosja zaatakowała Ukrainę w 2014 roku.
Za jedną z najważniejszych mów Lecha Kaczyńskiego, komentatorzy uważają tę wygłoszoną 1 września 2009 roku na Westerplatte. Podczas obchodów 70. rocznicy wybuchu wojny światowej prezydent mówił, że to nie Polska powinna odrabiać lekcje pokory, bo powód do tego mają inni – „ci, którzy do tej wojny doprowadzili, którzy tę wojnę ułatwili”. Przypomniał też o ciosie w plecy, zadanym Polsce przez bolszewicka Rosję w chwili, gdy udało się jej odeprzeć Niemców spod Lwowa. A potem – mówił prezydent – przyszła „noc okupacji, której istotą była zbrodnia, której istotą był Oświęcim, Holokaust i Katyń”:
Polski prezydent wielokrotnie powtarzał, że okoliczności zbrodni katyńskiej muszą zostać do końca zbadane i wyjaśnione. Z takim właśnie przesłaniem 10 kwietnia 2010 roku leciał na obchody 70. rocznicy tej tragedii. Nad swoim przemówieniem pracował do ostatnich chwil, świat go już jednak nie usłyszał.
Lech Aleksander Kaczyński urodził się 18 czerwca 1949 roku w Warszawie. Ukończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim. W 1971 roku przeprowadził się do Sopotu i tam podjął pracę naukową na Uniwersytecie Gdańskim. W 1990 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego.
W okresie PRL był związany z opozycją antykomunistyczną. Współpracował z Komitetem Obrony Robotników, działał też w Wolnych Związkach Zawodowych. W sierpniu 1980 roku pełnił funkcję doradcy stoczniowców w Stoczni Gdańskiej, a później należał do Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ „S”.
Po wprowadzeniu stanu wojennego był internowany w Strzebielinku do 15 października 1982 roku. Po zwolnieniu nadal działał w podziemnej „Solidarności”. Brał udział w obradach Okrągłego Stołu w zespole do spraw pluralizmu związkowego. W wyborach czerwcowych 1989 roku wybrano go na senatora.
W 1989 roku wraz z bratem Jarosławem Kaczyńskim odegrał dużą rolę w tworzeniu rządu Tadeusza Mazowieckiego. Rok później został wiceprzewodniczącym „Solidarności”. W 1991 roku przegrał z Marianem Krzaklewskim rywalizację o przywództwo związku. W tym samym roku został ministrem stanu do spraw bezpieczeństwa w Kancelarii Lecha Wałęsy, której szefem był jego brat, Jarosław. Po konflikcie z prezydentem, wraz z bratem odszedł z kancelarii. W wyborach parlamentarnych w 1991 roku został wybrany na posła z listy Porozumienia Obywatelskiego Centrum.
W latach 1992-1995 Lech Kaczyński był prezesem Najwyższej Izby Kontroli, od 2000 do 2001 roku – ministrem sprawiedliwości w gabinecie Jerzego Buzka. W tym samym roku wraz z bratem, na fali popularności uzyskanej przez Lecha podczas sprawowania funkcji ministerialnej w rządzie AWS, powołali partię Prawo i Sprawiedliwość. Polityk był prezesem ugrupowania do 2003. Jesienią 2002 roku wygrał wybory na prezydenta stolicy, w 2005 został wybrany na prezydenta Rzeczypospolitej. Urząd objął 23 grudnia, składając przysięgę przed Zgromadzeniem Narodowym.
10 kwietnia 2018 roku, w czasie uroczystych obchodów 8. rocznicy katastrofy smoleńskiej, przed budynkiem Dowództwa Garnizonu Warszawa odsłonięty został kamień węgielny w miejscu, gdzie powstanie pomnik prezydenta Lecha Kaczyńskiego.
Maria Kaczyńska
Maria Kaczyńska z wykształcenia była ekonomistką. Swojego przyszłego męża poznała w 1976 roku. Razem przeżyli ponad trzy dekady. Przez wiele lat wspomagała go w działalności opozycyjnej i podziemnej. Kiedy 23 grudnia 2005 roku Lech Kaczyński objął urząd prezydenta, podjęła obowiązki Pierwszej Damy. Uczestniczyła w wielu uroczystościach międzynarodowych, reprezentując głowę państwa. Wspierała działalność charytatywną, patronowała licznym akcjom dobroczynnym i promującym kulturę polską. Bardzo ważna była dla niej jest promocja Polski w świecie, zmierzająca do eliminowania fałszywych, negatywnych stereotypów, związanych z naszym krajem.
Jako Pierwsza Dama angażowała się w działalność na rzecz osób niepełnosprawnych, zajmowała stanowisko w kwestiach ochrony środowiska, jak pozostawienie Doliny Rospudy w nienaruszonym stanie, wspierała profilaktykę onkologiczną. Poruszona tragedią Czeczenki, która straciła dzieci podczas próby nielegalnego przejścia granicy, odwiedziła ją w szpitalu. W 2007 roku objęła patronatem sejmową konferencję, dotyczącą zawodowych rodzin zastępczych. Podpisała się pod apelem kobiet do parlamentarzystów o pozostawienie bez zmian zapisu konstytucji w dziedzinie ochrony życia. Uczestniczyła w akcji „Szlachetna Paczka”, wspierając rodzinę z województwa warmińsko-mazurskiego.
Maria Kaczyńska interesowała się sztuką. Uwielbiała teatr, balet i muzykę. Dyrektor Teatru Wielkiego – Opery Narodowej Waldemar Dąbrowski wspominał, że była najwierniejszym gościem tej placówki. Nie opuściła niemal żadnej premiery.
Była osobą skromną i życzliwą. Została zapamiętana jako żona prezydenta, która nie tylko dyskretnie dbała o wizerunek męża, lecz także ciepło i dowcipnie mówiła o ich wzajemnych relacjach. Lech Kaczyński o swojej żonie mówił, że wniosła w jego życie poczucie bezpieczeństwa. „Świat polityki jest światem trudnym. Nie przetrwałbym tego bez żony” – powiedział prezydent w jednym z wywiadów.
W kwietniu 2010 roku Maria Kaczyńska leciała do Katynia nie tylko jako Pierwsza Dama. To właśnie tam jeden z braci jej ojca zginął zamordowany przez NKWD.
Maria Kaczyńska, z domu Mackiewicz, urodziła się 21 sierpnia 1942 roku w Machowie. Pochodziła z rodziny repatriantów z Wilna. Jej ojciec walczył w Armii Krajowej, jeden z jego braci – w armii generała Władysława Andersa, drugi był ofiarą zbrodni katyńskiej – został zamordowany przez NKWD w Charkowie.
Ukończyła Wyższą Szkołę Ekonomiczną w Sopocie. Po studiach podjęła pracę w Instytucie Morskim w Gdańsku w pracowni badań koniunkturalnych, gdzie prowadziła badania perspektyw rozwoju rynków frachtowych na Dalekim Wschodzie.
W 1978 roku wyszła za mąż za Lecha Kaczyńskiego. Dwa lata później na świat przyszła ich córka Marta.
Maria Kaczyńska została wyróżniona między innymi Krzyżem Wielkim dla Damy Orderu Zasługi Zakonu Maltańskiego. Otrzymała też Bursztynową Różę, przyznaną za działalność charytatywną pod hasłem „Miej serce i patrzaj w serce – przeciw obojętności”.
Była pierwszą osobistością z Polski, która została uhonorowana w szczególny sposób – w 2008 roku jej imieniem Holendrzy nazwali oficjalnie nową odmianę tulipana.
Pośmiertnie została uhonorowana Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.
Trzy lata temu odbyła się premiera filmu „Dama”, upamiętniającego żonę Lecha Kaczyńskiego.
IAR