Ponad dwustu byłych więźniów Auschwitz – Birkenau weźmie jutro udział w obchodach 75. rocznicy wyzwolenia byłego niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady. Dziś w Oświęcimiu świadkowie historii – kilkunastu Ocalonych – dzielili się swoimi wspomnieniami z dziennikarzami z całego świata.
Jeden z byłych więźniów Leon Weintraub powiedział, że musimy pamiętać o tamtych tragicznych wydarzeniach i robić wszystko, by te nigdy się nie powtórzyły. Podkreślił, że to jest konieczne. Dla Leona Weintrauba były obóz to miejsce śmierci mamy i cioci. „To jest właśnie miejsce, które ma być ostrzeżeniem, [że] zaczyna się od niechęci do innych, [potem] przechodzi we wrogość do innych i kończy się w komorach gazowych” – mówił Ocalony.
Leoin Weintraub podkreślił, że niemiecki obóz zagłady Auschwitz- Birkenau pokazał, do jakiego okrucieństwa zdolny jest człowiek. „Przemysłowe uśmiercanie” ludzi nazwał czymś najgorszym w historii świata, „szczytem tego co ludzie mogą wobec siebie wymyślić i zrobić”. „Żeby przemysłowo wykorzystać części zamordowanych: skóry na abażury, kości na mączkę do nawozów, tłuszcz na na mydło włosy na materace – tego nie było w historii świata” – podkreślił Leon Weintraub.
Maria Hoerl, która do niemieckiego obozu trafiła jako dwulatka, uważa obecność w Miejscu Pamięci za swój obowiązek. Co roku powtarza sobie: „może to jest ostatni raz – muszę tam być”. Podkreślała, że zawsze cieszyła się, spotykając co roku tych samych ludzi – innych Ocalonych. Dodała, że czuje ból, dowiadując się, że ktoś z nich odszedł.
Maria Hoerl do Auschwitz trafiła razem z matką i pięciorgiem rodzeństwa. W 1944 roku rodzina została tam przewieziona z obozu na Majdanku. Wspomina, że w obozie zagłady dzieci były oddzielane od rodzin, a kontakt z matkami był bardzo ograniczony – właściwie prawie nie istniał. Matki widywały swoje dzieci raz w miesiącu pół godziny. „Mogła tylko oglądnąć, czy jeszcze dzieci żyją. A tak nie mogła się z tymi dziećmi w ogóle zajmować” – mówiła była więźniarka. Kiedy jej mamę wysłano do obozu Birkenau, mogła jedynie wiedzieć, że jeszcze tylko dwie jej córki są w obozie. „Nigdy się nie dowiedziała, co się stało z tą starszą córką. Nigdy jej już później nie znalazła” – wspominała jedna z Ocalonych.
W obozie zagłady więźniów pozbawiano nie tylko godności i kontaktu z najbliższymi, ale również tożsamości. Maria Hoerl, której właściwe imię i nazwisko to Galina Bułachowa, wspomina, że po wyzwoleniu uratowane dzieci trafiały do nowych rodzin i otrzymywały kolejną tożsamość. Ustalenie tej sprzed wojny było bardzo trudne.
„Nie wiedziałam, kto jest moją matką, nie wiedziałam, kim jestem. Do 17 roku życia mogłam się tylko domyślać” – mówiła była więźniarka Auschwitz. Potem dowiedziała się, że jej rodzina pochodzi z Białorusi. „Musiałam dostać inne nazwisko, inne imię i datę urodzenia, żeby po prostu w ogóle być kimś” – podkreśla Maria Hoerl.
W czasie II wojny światowej niemieccy naziści zamordowali w Auschwitz ponad milion ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów i radzieckich jeńców wojennych.
Według danych Muzeum Auschwitz, na podstawie częściowo zachowanych dokumentów obozowych i szacunkowych danych ustalono, że do obozu zagłady trafiło około 232 tysięcy dzieci i młodzieży poniżej osiemnastego roku życia. Aż 216 tysięcy z nich stanowili Żydzi. Było też 11 tysięcy Cyganów, co najmniej 3 tysiące Polaków i ponad tysiąc Białorusinów, Rosjan, Ukraińców i innych.
Jutro, w Międzynarodowym Dniu Pamięci o Ofiarach Holokaustu, na terenie byłego niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau odbędą się uroczyste obchody 75. rocznicy wyzwolenia obozu. Wezmą w nich udział ocaleni więźniowie, prezydent Andrzej Duda oraz delegacje z całego świata.
Obecność potwierdziło ponad 50 delegacji. Wśród nich są premierzy, prezydenci oraz koronowane głowy. Miejscem głównych uroczystości będzie specjalnie przygotowywany namiot na terenie dawnego obozu Auschwitz Birkenau II.
Uroczystość rozpocznie się o 15:30 – przyjmuje się, że o tej godzinie żołnierze Armii Czerwonej otworzyli bramy obozu. W namiocie, który przykrywa Bramę Śmierci, zasiądą delegacje i byli więźniowie. Powita ich prezydent Andrzej Duda.
Relację z jutrzejszych uroczystości będzie można oglądać również w mediach społecznościowych Kancelarii Prezydenta RP.
Przekaz dostępny będzie także w języku angielskim na profilu @PL1918ENG #Auschwitz75.
Informacyjna Agencja Radiowa (IAR)/zbiorcza/jl/dyd