W Centralnym Archiwum Wojskowym w Warszawie znaleziono akta personalne żołnierzy Zarządu II Sztabu Generalnego, m. in. byłych szefów Wojskowych Służb Informacyjnych, Marka Dukaczewskiego i Czesława Wawrzyniaka oraz Zdzisława Żyłowskiego, który nadzorował działalność dyrektora generalnego FOZZ. Zawierają nieznane dotąd informacje o ich służbie, np. o szkoleniach w GRU w 1989 r.
Materiały znalezione w CAW zostaną przekazane Instytutowi Pamięci Narodowej. – Trudno określić, ile to zajmie czasu. Dostęp do materiałów będą mieli badacze i historycy – powiedział AIP, rzecznik MON, Bartłomiej Misiewicz.
Odnalezione akta są głównymi aktami personalnymi oficerów wywiadu PRL, „tylko w części pokrywają się z ich dokumentacją osobową udostępnianą w archiwum IPN” – napisał dr hab. Sławomir Cenckiewicz w komunikacie, pełnomocnik Ministra Obrony Narodowej do Spraw Reformy Archiwów Wojskowych i p. o. dyrektora CAW. W materiałach znajdujących się w IPN nie ma np. informacji o tym, że oficerowie wywiadu już po czerwcowych wyborach w 1989 r. jeździli na kursy do Moskwy.
– Generał Marek Dukaczewski już po wolnych wyborach w 1989 r. szkolił się w instytucji wywiadu wojskowego ZSRR. Następnie został wysłany do Norwegii, żeby rozpoznać potencjał NATO – ujawnił w tygodniku „Do Rzeczy” Sławomir Cenckiewicz.
Dukaczewski odbył kurs GRU w sowieckim ministerstwie obrony narodowej w lipcu i sierpniu 1989 r. W Norwegii przebywał od 1990 do 1992 r., po powrocie został głównym specjalistą w wywiadzie WSI. – Ludzie tacy jak gen. Dukaczewski powinni straszyć w rezerwatach postkomunizmu – mówił w 2004 r. poseł Platformy Obywatelskiej i były szef kontrwywiadu, Konstanty Miodowicz.
Wśród materiałów odnalezionych w Centralnym Archiwum Wojskowym w Warszawie znalazły się również m. in. materiały dotyczące Zdzisława Żyłowskiego, szefa Oddziału „Y” nadzorującego osobiście np. działalność dyrektora generalnego Fundusz Obsługi Zadłużenia Zagranicznego, którego celem zgodnie z ustawą na podstawie której został powołany była spłata zadłużenia zagranicznego PRL z lat siedemdziesiątych.
W praktyce FOZZ zajmował się skupowaniem na rynku wtórnym długów po obniżonych cenach, co było sprzeczne z prawem międzynarodowym, ale odpowiadało wierzycielom, którzy woleli otrzymać przynajmniej niewielką część swoich należności. Działalność funduszu okazała się jedną z największych w historii Polski aferą gospodarczą, której skalę trudno jest dokładnie określić. Proces w tej sprawie trwał od 1993 r. FOZZ zlikwidowano pod koniec 2014 r.
Oddział Y postał w 1983 r., składał się głównie z żołnierzy przeszkolonych w Sowietach, jego zadaniem było stworzenie sieci przedsiębiorstw, które miały być tajnymi ekspozyturami komunistycznych służb. Oddział Y rozwiązano w 1991 r., jednak w rzeczywistości, jego działalność kontynuował Oddział 2 Zarządu II WSI.
Tomasz Plaskota AIP