Jak informuje Stowarzyszenie Wolnego Słowa, łączniczka batalionu „Parasol” Armii Krajowej Maria Stypułkowska-Chojecka pseudonim „Kama” zmarła wczoraj wieczorem. Miała 89 lat.
Uczestniczyła m.in. w wykonaniu wyroku na „kacie Warszawy” Franzu Kutscherze.
Prowadziła rozpoznanie i brała udział w wielu akcjach dywersyjnych, sabotażowych i likwidacyjnych na wysokich funkcjonariuszy gestapo i administracji niemieckiej oraz w akcjach bojowych.
W czasie Powstania Warszawskiego przeszła szlak bojowy oddziału „Parasol”: Wola, Stare Miasto, Śródmieście, Czerniaków, Mokotów, Śródmieście. Trzy razy szła kanałami przeprowadzając rannych towarzyszy broni. Pełniła także funkcję sanitariuszki, była dwukrotnie ranna.
Otrzymała szereg odznaczeń wojskowych, wśród nich dwukrotnie Krzyż Walecznych, Krzyż Partyzancki, Warszawski Krzyż Powstańczy i Krzyż Armii Krajowej. Uhonorowana też między innymi : Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski i Medalem za Warszawę 1939-1945.
W środowisku żołnierzy batalionu AK „Parasol” była przewodniczącą Komisji Historycznej i Współpracy z Młodzieżą. Należała do Światowego Związku Żołnierzy AK. Ponadto w Stowarzyszeniu Szarych Szeregów była Przewodniczącą Rady Naczelnej, także członkiem Związku Powstańców Warszawskich.
Mimo kłopotów zdrowotnych, inwalidztwa wojennego i podeszłego wieku uczestniczyła w spotkaniach i uroczystościach patriotycznych z młodzieżą i dorosłymi. Brała udział w wielu audycjach radiowych i telewizyjnych, dotyczących akcji batalionu „Parasol”. Jej postać i wojenna działalność jest tematem wielu publikacji historycznych.
więcej
Honorowa obywatelka miasta stołecznego Warszawy. Urodziła się 24 września 1926 roku. Już przed wojną należała do harcerstwa, do 58 WŻDH. We wrześniu 1939 roku ze swoją drużyną na Dworcu Głównym opiekowała się osobami, które uciekły do Warszawy z terenów zajmowanych przez Niemców.
Uczestniczyła w tajnych kompletach, potem je prowadziła. W czasie okupacji była harcerką Szarych Szeregów. Odbyła kurs sanitarny i łączności, przeszła przeszkolenie bojowe i ukończyła Szkołę Podchorążych Piechoty „Agricola”. Mając 17 lat została zaprzysiężona jako żołnierz AK z przydziałem do oddziału noszącego kolejne kryptonimy „Agat”, „Pegaz”, a potem „Parasol”. Została łączniczką i wywiadowcą.
Wyrok na generała SS i policji na dystrykt warszawski Franza Kutscherę wykonano 1 lutego 1944 roku. „Kat Warszawy” zginął zastrzelony przed siedzibą komendantury SS w Alejach Ujazdowskich. Wyrok śmierci za masowe egzekucje Polaków, wydała Komenda Główna Armii Krajowej, rozkaz likwidacji podpisał Emil Fieldorf ps. „Nil”. Maria Stypułkowska-Chojecka i Elżbieta Dziębowska brały udział w rozpoznaniu i obserwacji Kutschery przed akcją, a w jej trakcie przekazywały sygnały pozostałym uczestnikom.
W marcu 1945 roku wróciła do Warszawy. Pracowała w szkolnictwie, następnie jako redaktor w Wydawnictwach Szkolnych i Pedagogicznych. Była członkiem Towarzystwa Przyjaciół Warszawy. Brała udział w licznych spotkaniach z uczestnikami Kursów Wiedzy o Warszawie i harcerzami. W 2004 roku mianowano ją Kawalerem Orderu Uśmiechu.
W latach 1989 -1990 była współorganizatorką Fundacji im. gen . Leopolda Okulickiego, gdzie założyła Specjalistyczną Przychodnię Lekarską dla weteranów wojennych, w której pracowała społecznie do 1999 roku.
Wchodziła w skład Ogólnopolskiego Komitetu Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego. Była członkiem Komitetu Budowy Pomnika Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej, jest współautorem jego nazwy.
IAR/W.Oleksiak/dok.