W wieku 93 lat zmarł Stanisław Szpunar, ostatni rzeszowianin z pierwszego transportu do Auschwitz (14 czerwca 1940 r.)
Miał numer obozowy 133. – Nie jesteście w sanatorium (…) stąd wychodzi się tylko przez komin – tak wspominał przemówienie lagerfuhrera. Wtedy jeszcze nie mieli pojęcia, co to znaczy: wyjść przez komin. Potem prawda ich przerażała. A potem na nią zobojętnieli. Co było najstraszniejsze przez 6 lat życia w KL Auschwitz, potem KL Buchenwald i na koniec KL Bergen-Belsen? Najstraszniejszy we wspomnieniach był moment powrotu do domu. Kiedy z niemieckiego Bergen – Belsen dotarł wreszcie do Rzeszowa. – Zbliżałem się po zmroku do naszego mieszkania na Budach, w oknie świeciło się światło, ale nie miałem pojęcia, czy moi tam jeszcze mieszkają, czy w ogóle żyją – wspominał. – W mieszkaniu była tylko siostra i mama. Mama, kiedy mnie zobaczyła, postradała zmysły. Śmiała się i płakała na przemian, nie sposób jej było uspokoić. Nie było psychiatry, nie było środków uspokajających. Przez tydzień musiałem leżeć obok niej na łóżku i trzymać ją za rękę, wtedy nie śmiała się, nie płakała, nie bełkotała. Stanisław Marian Szpunar urodził się w 1923 w Rzeszowie. Po wojnie studiował na Akademii Handlowej, a później pracował jako informatyk przy pierwszych polskich komputerach.
Beata Terczyńska, Fot. Andrzej Plęs