Sejm uchwalił reformę Krajowej Rady Sądownictwa i ustroju sądów powszechnych. Za przyjęciem noweli głosowało 227 posłów, przeciwko opowiedziało się pięciu. Przepisy trafią teraz do Senatu. Zdaniem autorów reformy, zmiany w KRS mają poprawić złą kondycję polskiego sądownictwa. Założenia krytykuje jednak opozycja.
Wiceminister sprawiedliwości, który reprezentował ten resort podczas debaty w parlamencie, Łukasz Piebiak wskazuje, że nowelizacja ustawy o ustrojach sądów pozwoli na lepsze zarządzanie nimi, także personalne, na przykład wymianę prezesów sądów: „Z całą pewnością dokonamy jako resort pewnych roszad personalnych. Po dwóch latach zarządzania administracyjnego sądami, mamy dobre rozeznanie. Istotną kwestią w tej ustawie jest też wprowadzenie zasady ustawowego sędziego. Ta zasada w wielu państwach jest na poziomie konstytucyjnym, mówi o tym, że nikt nie może wpłynąć na to, iż dana sprawa trafi do danego sędziego” – zapowiada Łukasz Piebiak.
Wbrew opiniom opozycji, wiceminister Łukasz Piebiak twierdzi, że zmiany w KRS nie spowodują partyjnej ingerencji w pracę wymiaru sprawiedliwości: „Można mówić o zagrożeniu dla obywateli, jeżeli byśmy dotykali istoty władzy sądowniczej, czyli orzekania. My mówimy o administracji sądowej. KRS nie jest organem sądowniczym, nie wydaje żadnych orzeczeń. KRS jest organem, który ma stać na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziowskiej” – argumentuje.
Zapowiadane zmiany w KRS i ustroju sądów stanowczo krytykuje poseł Platformy Obywatelskiej Krzysztof Brejza. Twierdzi, że nowelizacje przepisów „niepokojąco” wzmacniają rolę ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry: „On jest i ciałem ustawodawczym – jako poseł, i ciałem wykonawczym – jako minister wykonujący prawo, wreszcie jest ciałem osądzającym obywateli. Będzie bowiem mieć potężny wpływ na kluczowe funkcje w polskich sądach. To szalenie niebezpieczny model” – uważa poseł opozycji.
Krzysztof Brejza dodaje, że rozwiązania proponowane przez partię rządzącą w zakresie systemu sądownictwa odbiegają od europejskich standardów: „W Hiszpanii, Holandii, Niemczech, Szwecji czy Austrii kandydatów na sędziów zgłaszają środowiska sędziowskie. Model wyboru jest różny, ale model partyjnego obsadzania sądów to jest model Korei Północnej. Tego rzeczywiście należy się obawiać. To jest zagrożenie dla naszych obywateli” – stwierdza poseł Platformy.
Nowelizacja ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa przewiduje między innymi powstanie dwóch izb oraz wygaszenie kadencji jej obecnych członków – 15 sędziów – po trzydziestu dniach od wejścia w życie noweli. Przyszłych członków Rady ma wybierać Sejm. Nowych kandydatów ma zgłaszać marszałkowi Prezydium Sejmu lub co najmniej 50-ciu posłów.
Postanowiono, że kandydaci będą mogli być wybierani wyłącznie spośród sędziów zarekomendowanych przez środowiska prawnicze.
Drugi, przyjęty projekt dotyczący ustroju sądów powszechnych przewiduje odstąpienie od obecnego modelu powoływania prezesów sądów apelacyjnych i okręgowych. Szef resortu sprawiedliwości, bez żadnych opinii zgromadzeń ogólnych sądów, sam będzie decydował o tym, kto pokieruje danym sądem. Nowela przewiduje też szybsze awanse. Zgodnie z nią, sędzią sądu apelacyjnego może zostać sędzia sądu rejonowego lub prokurator. Będą oni mogli ubiegać się o te stanowiska po przepracowaniu 10 lat.
Ustawa trafi teraz do Senatu.
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/Michał Fedusio/dw