Światowe media komentują decyzję Komisji Europejskiej o uruchomieniu wobec Polski artykułu 7 unijnego traktatu. „Kłótnia między UE a Polską jest największym kryzysem w UE od momentu, kiedy Wielka Brytania zdecydowała się w ubiegłym roku wyjść ze Wspólnoty” – pisze brytyjski dziennik „The Guardian”.
BBC
Konflikt [na linii Warszawa – Bruksela] uwidacznia napięcia wewnątrz Unii Europejskiej pomiędzy zachodnimi i wschodnimi, byłymi komunistycznymi państwami. Polska partia rządząca twierdzi, że system sądowniczy potrzebuje kompleksowych reform, ponieważ jest nieefektywny, zbyt wolny i nigdy nie był „dekomunizowany”, czyli innymi słowy: sędziowie z okresu komunistycznego i zwolennicy reżimu wciąż przewodniczą procesom sądowym. Być może zakrawa więc na ironię fakt, że partyjna twarz reformy wymiaru sprawiedliwości, poseł PiS Stanisław Piotrowicz, był w komunizmie prokuratorem.
Według najnowszego sondażu 81 procent Polaków twierdzi, że sądy potrzebują reform. Nie zapytano ich jednak czy podobają się im rozwiązania proponowane przez partię. Ludzie najbardziej skarżą się, że (w kolejności od najczęstszych skarg), że procesy ciągną się zbyt długo, postępowanie sądowe jest zbyt skomplikowane, a sędziowie są skorumpowani. PiS twierdzi, że rządowe reformy przywrócą zaufanie w system sądowniczy.
Reuters
Po dwuletniej dyskusji w Brukseli dotyczącej kwestii czy reformy sądów w Polsce naruszają ich niezależność, władze Unii Europejskiej rozpoczęły w środę bezprecedensowy proces, aby zawiesić prawa Polski do głosowania we Wspólnocie. Jednak UE dała Polsce, która od tego miesiąca ma nowego premiera, trzy miesiące na naprawienie sytuacji i podkreśliła, że w takim przypadku, może cofnąć swoją decyzję. Opcja, często nazywana atomową, wiąże się z ryzykiem sankcji, ale w rzeczywistości jest to mało prawdopodobne.
Po ciosie, jakim była ubiegłoroczna decyzja Wielkiej Brytanii, aby opuścić Unię Europejską, unijne instytucje walczą z rosnącymi w siłami nastrojami eurosceptycznymi i nacjonalistycznymi, szczególnie na byłym komunistycznym wschodzie, gdzie Komisja Europejska wcześniej groziła sankcjami z powodu obaw o praworządność Węgrom, sojusznikowi Polski.
W kontrze do oskarżeń Warszawy o uprzedzenia wobec Polski panujące w Brukseli oraz krytyki jego własnego zachowania, Frans Timmermans, który kiedyś pracował jako holenderski dyplomata w bloku wschodnim, pochwalił Polskę za jej wkład w zniesienie zimnowojennych podziałów w Europie. Dodał jednak, że na Polsce spoczywa teraz olbrzymia odpowiedzialność, aby uniknąć powstawania kolejnych podziałów dotyczących demokratycznych zasad.
Artykuł 7 wiąże się też z możliwością zawieszenia finansowania unijnego w Polsce, która jest obecnie jednym z największych beneficjentów europejskich dotacji. Dąży ona bowiem do poprawienia standardów życia w tym byłym komunistycznym kraju.
CNN
Kłótnia między Polską w Unia Europejską dotyczy działań podejmowanych w ostatnich latach przez rządzącą partię Prawo i Sprawiedliwość. Unia Europejska jest zdania, że wydeptały one ścieżkę do politycznej ingerencji w wymiar sprawiedliwości, a niezależność polskiego sądownictwa stoi teraz pod znakiem zapytania. UE i Polska od dwóch lat spierają się o zmiany w polskim wymiarze sprawiedliwości, które rozszerzyły władzę rządu nad Sądem Najwyższym oraz Krajową Radą Sądownictwa, która wybiera sędziów.
“The Guardian”
Polski rząd oskarżył Komisję Europejską o umotywowany politycznie atak, po tym jak ta rozpoczęła proces, który może poskutkować zabraniem Polsce prawa głosu w Brukseli. UE twierdzi bowiem, że zmiany w sądownictwie są zagrożeniem dla niezależności polskiego wymiaru sprawiedliwości. Bardzo symboliczny był moment, w którym Komisja Europejska zwróciła się do 27 państw członkowskich z uwagą, że ustawy proponowane przez rząd Polski narażają na niebezpieczeństwo fundamentalne, demokratyczne wartości, ponieważ zezwalają na polityczną ingerencję w sądach. Kilka godzin później polski prezydent Andrzej Duda wystąpił w telewizyjnym orędziu, w którym poinformował, że podpisał dwie ustawy, które mają naprawić wymiar sprawiedliwości.
Kłótnia między UE a Polską jest największym kryzysem w UE od momentu, kiedy Wielka Brytania zdecydowała się w ubiegłym roku wyjść ze Wspólnoty. Nie zanosi się jednak na to, że polski rząd zrezygnuje ze swoich planów. Utrzymuje on bowiem, że w systemie sądowniczym jest za dużo pozostałości z okresu komunistycznego i musi on zmienić swój legalny kształt.
Decyzja Komisji Europejskiej jest bardzo nie w smak Theresie May, która w czwartek weźmie udział w brytyjsko-polskich rozmowach w Warszawie. Ma ona bowiem nadzieję przekonać Polskę do swojej wizji relacji handlowych po Brexicie z resztą Europy. Brytyjski rząd nie wyraził jednoznacznie swojego stanowiska w sprawie sytuacji w Polsce, jest on bowiem zdania, że Bruksela nie powinna wtrącać się w wewnętrzne sprawy państw członkowskich. Mimo że gabinet May zawsze opowiada się za niezależnością systemu sądowniczego, to teraz stara się jednocześnie o poparcie dla May, która walczy teraz o „kompleksową i wyjątkową” umowę handlową z UE. Rzecznik premier May powiedział, że poruszy ona kwestię praworządności podczas wizyty w Warszawie, lecz podkreślił, że Wielka Brytania ma nadzieję, że problem zostanie szybko rozwiązany.
Aleksandra Gersz AIP