Czy londyński Instytut Piłsudskiego, właściciel unikalnych archiwów niepodległościowych związanych z marszałkiem a także kopii Enigmy, zostanie zmuszony do zakończenia działalności? Jego władze alarmują, że sytuacja finansowa jest katastrofalna.
Szefowa instytutu, Anna Stefanicka, informuje, że roczny koszt działania placówki to mniej więcej 50 tysięcy funtów. „Obecne fundusze wystarczą nam do lipca” – alarmuje w rozmowie z Polskim Radiem. Instytut apeluje o pomoc do organizacji polonijnych i tych nad Wisłą, do prywatnych darczyńców oraz polskich instytucji publicznych. „Mamy nadzieję, że nie dojdzie do tego, że trzeba będzie zacząć wyprzedawać eksponaty, choć już o tym dyskutowaliśmy” – mówi Anna Stefanicka.
Dotychczas placówka utrzymywała się w dużej mierze z dotacji i spadków pochodzących od członków tzw. „starej Polonii” – emigrantów, którzy przybyli na Wyspy podczas wojny lub tuż po niej. Pieniędzy tych jednak jednak coraz mniej.
Instytut, mający siedzibę w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym w Londynie, obchodzi w tym roku siedemdziesięciolecie istnienia. W jego zbiorach znajduje się między innymi francuska kopia Enigmy. „Są tylko dwa
takie modele na świecie. Drugi jest we Francji, ale znajduje się w o wiele gorszym stanie” – tłumaczy Olga Topol, opiekująca się maszyną.
To jednak nie jedyny skarb. Instytut Piłsudskiego posiada też dziewiętnastowieczne świadectwo maturalne Józef Piłsudskiego, kolekcję doskonale zachowanych zdjęć marszałka czy zbiór jego karykatur. „Unikatowym obiektem jest też portret Piłsudskiego wykonany niemal na pewno przez jego fryzjera z włosów marszałka” – dodaje Olga Topol.
W zeszłym roku Instytut odwiedziły dwa tysiące ludzi. To jednak nie tylko muzuem, ale także placówka edukacyjna. Ponadto pracownicy opiekują się archiwum, które służą badaczom z całego świata. Pytana o to, czy
rozwiązaniem nie byłoby przekazanie zbiorów Instytutu placówkom muzealnym i badawczym w Polsce, co pozwoliłoby na zaoszczędzenie pieniędzy, ale też być może pokazanie zbiorów większej liczbie ludzi, Anna Stefanicka wyraża
sceptycyzm. „Wszystko zalezy od tego, o jaki przekaz nam chodzi. W Polsce wiedza o polskim wkładzie w złamanie kodu Enigmy jest powszechnie znana. Wsród Brytyjczyków – przeciwnie. Produkuje się tu na przykład filmy, które
nie doceniają roli Polaków. Dlatego, nawet jeśli tu Enigmę zobaczy mniej osób, to docieramy do Brytyjczków. I wydaje mi się, że to ma większy sens” – przekonuje rozmówczyni Polskiego Radia.
Instytut Piłsudskiego to prywatna organizacja charytatywna działająca od 1947 roku. Wśród jej celów statutowych znajdują się: gromadzenie i zabezpieczanie materiałów historycznych, szczególnie związanych z Józefem Piłsudskim, rozpowszechnianie wiedzy Polsce, zarówno wśród Brytyjczyków, jak i społeczności polskiej nad Tamizą, prowadzenie badań oraz działalność wydawnicza.
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/Adam Dąbrowski, Londyn/mcm/kry