Przedstawiciele Komisji Weneckiej przez dwa dni prowadzili rozmowy w Warszawie, by wypracować opinię w sprawie grudniowej nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.
Delegacja spotkała się dziś z Rzecznikiem Praw Obywatelskich oraz sędziami Trybunału Konstytucyjnego, ministrem sprawiedliwości, a także nieoficjalnie z przedstawicielami Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Wczoraj rozmawiała z prezydentem, parlamentarzystami oraz sędziami w Sądzie Najwyższym i Krajowej Radzie Sądownictwa. .
Minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro ocenił, że spotkanie z przedstawicielami Komisji Weneckiej było dobre, ale zbyt krótkie, by mógł przedstawić wszystkie argumenty. On- jak mówił- koncentrował się na zasadzie pluralizmu w Trybunale Konstytucyjnym. Przekonywał członków Komisji, że działania rządu Prawa i Sprawiedliwości służą przywróceniu niezbędnej równowagi w Trybunale, który- w jego ocenie- został zawłaszczony przez poprzednią władzę.
Prezes Trybunału Konstytucyjnego poinformował, że delegacja pytała głównie o wybór sędziów w Sejmie 8 października, 2 grudnia i o status tych sędziów.
Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił Komisji Weneckiej swoje zastrzeżenia do grudniowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Adam Bodnar powtórzył delegatom Komisji argumenty z wniosku do Trybunału, w którym nowelizację ustawy zaskarżył.
Swoje prace komisja rozpoczęła od poniedziałkowej wizyty u prezydenta Andrzeja Dudy. W Pałacu Prezydenckim pojawił się przewodniczący Komisji Weneckiej Gianni Buquicchio, by poznać uzasadnienie podpisania nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Rzecznik prezydenta Marek Magierowski powiedział po zakończeniu rozmowy, że Andrzej Duda przedstawił swój pogląd na tę sprawę, poruszając większość kwestii, związanych z wyborem sędziów Trybunału. Rzecznik prezydenta dodał, że Gianni Buquicchio z uznaniem wyraził się o decyzji ministra spraw zagranicznych Witolda Waszczykowskiego, który zaprosił przedstawicieli Komisji do Polski.
Komisja Wenecka o opinię zapytała też Sąd Najwyższy. Rzecznik Sądu Najwyższego Dariusz Świecki mówił, że pytano między innymi o powoływanie i odwoływanie sędziów na mocy uchwał. Sędziowie odpowiedzieli, że w polskim porządku prawnym do tej pory nie było takiej praktyki. Delegacja Komisji Weneckiej pytała też o okoliczności niezaprzysięgania przez prezydenta sędziów Trybunału Konstytucyjnego, wybranych w poprzedniej kadencji Sejmu.
Przedstawiciele Komisji Weneckiej rozmawiali również z Krajową Radą Sądownictwa. Rzecznik KRS sędzia Waldemar Żurek powiedział, że przekazano delegatom merytoryczne uwagi do ustawy o Trybunale. Jak podkreślał, rozmawiano o prawie, a nie o polityce. „Była rozmowa między innymi o respektowaniu wyroków Trybunału i zagadnienia dotyczące odebrania przyrzeczenia od sędziów Trybunału. Członkowie komisji z zasady nie wyrażali swoich opinii. Prowadzili notatki i zadawali pytania” – powiedział sędzia Waldemar Żurek. Dodał, że podczas spotkania z komisją wenecką poruszano także temat ustawy o policji i o prokuraturze, ponieważ budzą one wątpliwości co do zgodności z konstytucją.
Przedstawiciele Komisji Weneckiej byli potem w Sejmie i w Senacie, gdzie spotkali się z parlamentarzystami. .
Poseł PiS Arkadiusz Mularczyk powiedział, że dyskusja była bardzo ożywiona, a najważniejszą kwestią, która została poruszona był brak pluralizmu w obecnym Trybunale Konstytucyjnym. Na ten aspekt sytuacji wokół Trybunału zwracał uwagę polityk Prawa i Sprawiedliwości. Według Arkadiusza Mularczyka, podczas spotkania z Komisją Wenecką przedstawiciele PO i Nowoczesnej „skarżyli się na wszystko co się dzieje w Polsce, na tryb prac nad ustawami, na ustawy o mediach publicznych i policji”. Wicemarszałek Sejmu Małgorzata Kidawa-Błońska z PO przyznała, że była pod wrażeniem wiedzy członków Komisji na temat przebiegu prac legislacyjnych. „Oni dokładnie wiedzieli, gdzie zostało złamane prawo, gdzie powstał ten błąd, który spowodował, że jesteśmy w tym miejscu” – powiedziała. Jak relacjonowała, dyskusja przypominała tę, z sali plenarnej Sejmu. „Prawo i Sprawiedliwość swoje, Kukiz’15 o swoim projekcie zmiany konstytucji, a cała opozycja mówiła o tym, jak wyglądał proces legislacyjny, jakie było tempo prac” – mówiła.
Stanisław Tyszka z Kukiz’15 powiedział dziennikarzom, że „jedno, co jest po tym spotkaniu jasne to fakt, że żadnej ze stron nie zależy na zakończeniu sporu”.
Posłanka Nowoczesnej Kamila Gasiuk-Pihowicz wyraziła opnię, że kluby parlamentarne powinny szukać kompromisu, by zakończyć konflikt wokół Trybunału Konstytucyjnego. „Kompromis – podkreśliła – powinien być oparty o zasady demokratycznego państwa prawa”. Posłanka przypomniała też, że w tej chwili w Sejmie są dwie propozycje dotyczące wymiany sędziów Trybunału. Jedną z nich przygotowało Prawo i Sprawiedliwość, drugą ruch Kukiz’15. Obie zakładają wymianę obecnego składu TK, co – jak mówi Kamila Gasiuk-Pihowicz – jest niezgodne z konstytucją, bo sędziowie są nieusuwalni.
W opinii Marka Sawickiego z PSL, członkowie komisji zadawali celne pytania świadczące o ich dobrym przygotowaniu w zakresie zmian w ustawach z czerwca, z listopada i z 22 grudnia 2015 roku oraz w zakresie podejmowania uchwał dotyczących wyboru sędziów z tej i z poprzedniej kadencji.Jednocześnie- według jego relacji- przedstawiciele Komisji Weneckiej byli zdziwieni, dlaczego w tych nowych ustawach – listopadowych, grudniowych, te zmiany zostały dokonane.
Członkowie Komisji w czasie wizyty udzielali tylko lakonicznych wypowiedzi. Jej przewodniczący Gianni Buquicchio powtarzał jedynie, że rozmowy z różnymi stronami są niezbędne do opracowania opinii Komisji.
W czwartek i w piątek, już w Wenecji, delegacja będzie rozmawiać o tym, co usłyszała w Polsce. Opinia dotycząca praworządności w Polsce ma być gotowa w połowie marca. Poprosił o nią szef MSZ Witold Waszczykowski a wszystko przez liczne protesty, które echem odbiły się także w Parlamencie Europejskim.
IAR/pp/dyd