21 października odbędą się wybory samorządowe. Polacy wybiorą radnych, wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Będą to ósme takie wybory po 1989 roku, ostatnie zorganizowano w 2014-tym.
Uprawnionych do głosowania jest ponad 30 milionów 200 tysięcy Polaków. O ich głosy ubiega się prawie 185 tysięcy kandydatów. Spośród nich zostanie wybranych blisko 47 tysięcy radnych gmin, powiatów i sejmików wojewódzkich oraz prawie 2 i pół tysiąca wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Przygotowano blisko 27 tysięcy obwodów głosowania.
Tam, gdzie w pierwszej turze wyborów nie zostanie wybrany wójt, burmistrz lub prezydent miasta, 4 listopada odbędzie się druga tura. O zwycięstwo w niej będzie walczyło dwóch kandydatów, którzy otrzymali najlepszy wynik.
Tegoroczne wybory odbędą się na podstawie styczniowej nowelizacji kodeksu wyborczego oraz innych ustaw, między innymi o samorządzie gminnym. Zgodnie z nią, wydłużono z 4 do 5 lat kadencję organów samorządowych, wprowadzono zapis o dwu-kadencyjności wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, a także – jednomandatowe okręgi wyborcze w gminach do 20 tysięcy mieszkańców.
W nowym prawie wyborczym znalazł się zakaz członkostwa tych osób w obwodowej komisji wyborczej, które są bliskimi kandydata startującego w wyborach, to jest między innymi małżonkowie i rodzeństwo.
Nowela zwiększyła z 9 do 10 maksymalnie oraz zmniejszyła z 7 do 6 minimalną liczebność komisji obwodowych w obwodach. Zależy to od liczby uprawionych do głosowania w danym obwodzie – od 2 tysięcy głosujących musi być minimum 8 członków komisji. Zmiana ma zwiększyć komfort pracy komisji i przyspieszyć liczenie oddanych głosów.
Zagraniczne komisje wyborcze mogą liczyć od 4 do 8 osób, spośród kandydatów zgłoszonych przez pełnomocników wyborczych lub upoważnione przez nich osoby oraz jednej osoby wyznaczonej przez konsula.
Zgodnie konstytucją, prawo głosu w wyborach samorządowych ma każdy obywatel Polski, który najpóźniej w dniu głosowania ukończył 18 lat i nie jest pozbawiony praw wyborczych.
Ogólną zasadą jest to, że w wyborach samorządowych, w przeciwieństwie do wyborów prezydenckich i parlamentarnych, wyborcy mogą głosować tylko w miejscu zamieszkania. Nie można więc wziąć ze swojej gminy zaświadczenia o prawie do głosowania i wyjechać na weekend, by oddać głos w innej gminie, czy województwie. Zasadą jest to, że mieszkańcy gminy, powiatu lub województwa tworzą wspólnotę samorządową, która ma prawo decydowania o swoich władzach, a nie o władzach innych wspólnot. Nie można także wziąć udziału w wyborach przebywając za granicą.
W wyborach samorządowych mogą wziąć udział ci obywateli Unii, którzy ukończyli 18 lat, nie mają obywatelstwa polskiego, ale na stałe mieszkają na obszarze danej gminy w Polsce. Warunkiem jest obecność w spisie wyborców prowadzonym przez gminę. Mają prawo wybierania do rady gminy oraz prawo wybierania wójta, burmistrza i prezydenta miasta.
Wyborcy, którzy mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, mogą głosować korespondencyjnie lub skorzystać z instytucji pełnomocnika. Zamiar głosowania korespondencyjnego powinni zgłosić komisarzowi wyborczemu najpóźniej do 8 października.
Także starsi wiekiem wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 75 lat, mają prawo głosowania przez pełnomocnika. W tym celu muszą złożyć wniosek o sporządzenie aktu pełnomocnictwa w urzędzie gminy lub miasta, w której są wpisani do rejestru wyborców.
Państwowa Komisja Wyborcza przyznała jednolite numery dla list kandydatów komitetów wyborczych, które zarejestrowały listy kandydatów co najmniej w połowie okręgów w wyborach do wszystkich sejmików województw, i przynajmniej jedną listę do każdego sejmiku. Oto one:
Komitet Wyborczy Wyborców Bezpartyjni Samorządowcy – nr 1
Komitet Wyborczy Polskie Stronnictwo Ludowe – nr 2
Komitet Wyborczy Partia Zieloni – nr 3
Koalicyjny Komitet Wyborczy Platforma. Nowoczesna Koalicja Obywatelska – nr 4
Koalicyjny Komitet Wyborczy SLD Lewica Razem – nr 5
Komitet Wyborczy Partii Razem – nr 6
Komitet Wyborczy Ruch Narodowy RP – nr 7
Komitet Wyborczy Wyborców Kukiz’15 – nr 8
Komitet Wyborczy Wyborców Wolność w Samorządzie – nr 9
Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość – 10.
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/E.Porycka/E.Leo/dok.