„Wolna Rzeczpospolita Łupkowska” – to dokument, który ukazuje losy opozycjonistów internowanych w stanie wojennym w więzieniu Łupkowie w gminie Komańcza. Najnowszy film Arkadiusza Gołębiewskiego zostanie wyemitowany o 23.00 w Programie Drugim Telewizji Polskiej.
Arkadiusz Gołębiewski wyjaśnia, że do nakręcenia filmu zainspirowało go odnalezienie na ścianie jednej z cel więzienia w Łupkowie dużego napisu „Solidarność”, jego twórcą był Stanisław Simoni – przewodniczący Komisji Zakładowej Solidarności z Cieszyna, internowany w Łupkowie. Reżyser wyjaśnia, że film ukazuje między innymi, w jaki sposób opozycjoniści nawet w uwięzieniu prowadzili walkę z systemem komunistycznym. Zbudowali między innymi w więzieniu w Łupkowie system skrytek pod podłogą, przechowywali w nich różnego rodzaju materiały, dzięki którym wykonywali znaczki pocztowe, koperty. Drukowali gazetkę, którą co rano pozostawiali na jadalni. W Łupkowie tworzone i nagrywane były piosenki, a nawet działało nielegalne wówczas radio.
Arkadiusz Gołębiewski wyjaśnia, że bohaterami jego filmu jest kilku osadzonych w stanie wojennym w Łupkowie. Wtedy byli to młodzi, odważni i bezkompromisowi ludzie, wśród nich również doświadczeni opozycjoniści, jak Antoni Lenkiewicz. W komunistycznych więzieniach spędził on ponad 10 lat i stał się swego rodzaju duchowym przywódcą młodych opozycjonistów.
Arkadiusz Gołębiewski mówi, że w filmie ukazał też jak bardzo stan wojenny i działania komunistycznych władz wpłynęły na życie opozycjonistów. Bardzo wielu z więzionych po internowaniu albo wyjechało z Polski dobrowolnie, albo zostało do emigracji zmuszonych. Reżyser podkreślił, że komunistyczne władze wręczały działaczom paszporty w jedną stronę.
Ośrodek Odosobnienia w Nowym Łupkowie działał od marca do grudnia 1982 roku, przetrzymywano tam około 300 osób.
Wśród internowanych w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku znalazła się większość przywódców „Solidarności”. Tuż po wprowadzenia stanu wojennego, według danych Instytutu Pamięci Narodowej, internowano około 5 tysięcy osób, które umieszczono w 49 ośrodkach odosobnienia na terenie całego kraju. Według IPN, w całym okresie stanu wojennego komuniści internowali około 10 tysięcy osób.
Informacyjna Agencja Radiowa IAR Witold Banach/dw